Đã từ hàng trăm năm trước, người Phần Lan có truyền thống tắm hơi thư giãn trong không gian ấm áp của những căn phòng đầy hơi nước. Nguồn gốc của thói quen tắm hơi tại Phần Lan bắt nguồn từ việc đất nước này có khí hậu khá lạnh lẽo. Vì vậy người dân tìm đến tắm hơi như một cách để cảm thấy dễ chịu hơn. Hiện ở Phần Lan có khoảng 3 triệu phòng tắm hơi, phục vụ cho người dân trong nước và cả khách du lịch nước ngoài.
Sauna, tắm hơi là một danh từ đồng âm với từ downer (thuốc giảm đau). Đó còn là một hoạt động thường ngày ở Phần Lan. Một nơi chốn gắn bó trọn đời với mỗi một con người sinh ra trên đất nước này.
Cell rất vui khi cung cấp tin tức đến các bạn.
Cách thức tắm hơi
Trong những căn phòng ốp gỗ, hơi nước làm mọi thứ trở nên mờ ảo. Mọi người trút bỏ quần áo, ngồi im lặng để mồ hôi túa ra. Thỉnh thoảng, họ quất cành bạch dương lên cơ thể. Trong góc phòng có một nồi nước lớn bốc hơi ngùn ngụt. Đó là cảnh tượng và nghi lễ đã tồn tại ở phần lớn các gia đình Phần Lan hàng ngàn năm qua.
Kể từ thời những dân cư đầu tiên định cư ở đất nước này đào một cái hố trên mặt đất và sưởi ấm bằng cách làm nóng các tảng đá. Dội nước lên đá để tạo ra hơi nóng, còn gọi là loyly. Vì vậy, ở Phần Lan, những phòng tắm hơi có phong cách được gọi là loyly thay vì sauna thông thường.
Tắm hơi tốt cho sức khỏe
Với những người làm việc trong những môi trường nhiễm độc, khắc nghiệt, phòng xông hơi. Nó đóng vai trò giải độc, làm dịu các cơ bắp bị đau, nhức mỏi. Những căn phòng ấm áp bằng gỗ cũng là nơi ghi dấu những sự kiện quan trọng trong cuộc đời của mỗi người Phần Lan. Là một nơi chốn thiêng liêng nhất trong ngôi nhà.
Phụ nữ sinh con trong các phòng tắm hơi kín gió truyền thống lót muội than như một cách kháng vi khuẩn tự nhiên. Phòng xông hơi còn là nơi dành cho các nghi lễ thanh tẩy trước khi kết hôn. Người chết trước khi mang đi chôn cất hoặc hỏa táng cũng được mang vào căn phòng đặc biệt này. Tắm rửa sạch sẽ trên băng ghế đặt trong phòng.
Pekka Niemi, một người đàn ông 54 tuổi ở Helsinki, người đã dành 6 ngày/ tuần, mỗi ngày 3 giờ mỗi ngày trong phòng tắm nói: “Người Phần Lan coi tắm hơi là thuốc của người nghèo”. “Nếu hắc ín (một chất khử trùng trong lịch sử), tinh thần (rượu mạnh) hoặc phòng tắm không thể chữa trị cho một người bệnh.
Có nghĩa là họ cầm chắc cái chết” là một câu tục ngữ Phần Lan đề cao vai trò của phòng tắm trong đời sống tinh thần của người dân đất nước này. Những ngôn ngữ của tắm hơi như kiua (bếp lò), kiuaskivet (đá), loyly (hơi nước), kiulu (xô bằng gỗ), vihta / Vasta (cành bạch dương)… được người Phần Lan nhiều thế hệ thuộc nằm lòng.
Tắm hơi xuất hiện khắp đất nước Phần Lan
Với dân số 5,3 triệu người, khắp đất nước Phần Lan có 3,3 triệu phòng tắm hơi. Khắp nơi từ nhà riêng, văn phòng, nhà máy, trung tâm thể thao, khách sạn, tàu và sâu dưới mặt đất trong hầm mỏ. 99% người Phần Lan tắm hơi ít nhất 1 lần/tuần. Đặc biệt, vào mùa hè, các chuyến đi tới các ngôi nhà riêng được mua để nghỉ dưỡng ở vùng quê là cơ hội để họ thỏa thích tắm và xông hơi. Tất cả cuộc sống trong thời gian đó chỉ xoay quanh các phòng tắm hơi với một hồ nước bên cạnh để làm mát.
Không chỉ là một nơi để thư giãn, đùa vui, người dân Phần Lan cũng rất coi trọng cách cư xử trong các phòng tắm. Trẻ em được bảo ban để cư xử y như đang ở trong một buổi lễ trang trọng ở Thánh đường. Với lý do các phần cơ thể đều phải được giải thoát. Bước vào phòng tắm hơi, không ai được mang quần áo, kể cả đồ bơi. Nam giới và phụ nữ phải tắm trong các căn phòng riêng biệt. Trừ khi họ cùng là thành viên trong gia đình và mong muốn được tắm chung.
Thư giãn
Hầu hết người dân Phần Lan rất coi trọng phòng tắm hơi khói truyền thống vì sự thư giãn nhẹ nhàng mà phòng tắm này mang lại. Họ mất khoảng 5 giờ để sưởi ấm cả căn phòng. Phủ các bức tường bằng gỗ bằng một lớp muội than. Vì thế, ở các phòng tắm này bàn ghế được cọ rất sạch sẽ nhưng người dùng lại được khuyên không nên tựa vào tường.
Không giống như các phòng tắm hơi đốt gỗ, phòng tắm xông khói sử dụng bếp không có ống khói. Khói thoát ra qua một lỗ nhỏ trên trần nhà, người tắm vẫn có thể ngửi thấy mùi khói dễ chịu. Nếu phòng tắm hơi khói có nhiệt độ 80 – 160 độ C. Chủ yếu được xây dựng ở các vùng nông thôn. Phòng tắm hơi bằng gỗ bạch dương có mùi thơm dễ chịu với nhiệt độ 70 – 130 độ C. Thì phòng tắm hơi điện rất phổ biến vì độ an toàn và dễ tỏa nhiệt. Thường được xây dựng trong các tầng hầm của tòa nhà chung cư.
Bảo tồn văn hóa
Năm 1937, một câu lạc bộ mang tên Hiệp hội Tắm hơi Phần Lan hay Saunaseura. Cũng đã được thành lập nhằm giữ gìn và bảo tồn văn hóa truyền thống. Câu lạc bộ có tới 4.200 thành viên. Nằm trên một hòn đảo cách trung tâm Helsinki 15 phút đi xe bus. Bao quanh là một khu rừng bạch dương, nhìn ra biển Baltic yên tĩnh. Trước cửa chính của câu lạc bộ yêu cầu khách ghé thăm tắt điện thoại di động trước khi bước vào.
“Tắm hơi tốt cho tâm trí của bạn, giúp chúng ta điềm tĩnh hơn trong xã hội hiện đại. Nơi mà chắc chắn rất hỗn loạn. Khi bạn tới đây, một nơi tối và rất nóng đến nỗi không buồn trò chuyện”. Ông Jarmo Lehtola, chủ nhiệm Saunaseura cho hay. Có một số quy tắc cơ bản trong Saunaseura như không được ăn, uống. Không nên thảo luận về tôn giáo, vị trí, công việc của bản thân. Câu lạc bộ có một phòng tắm hơi điện. Hai phòng tắm hơi đốt gỗ và ba phòng tắm hơi khói cho các thành viên lựa chọn.
Ông Jarmo Lehtola, chủ nhiệm Saunaseura bày tỏ thái độ phản ứng gay gắt. Và phủ nhận quan niệm sai lầm về vấn đề tình dục ở các phòng tắm hơi ở Phần Lan. Ông cũng nói rằng mình chưa bao giờ tắm hơi ở bất cứ đất nước nào ngoài quê hương Phần Lan. Mặc dù các phòng tắm hơi xuất hiện rất nhiều nơi trên thế giới.
Qua thời gian phong tục tắm hơi
Từ chỗ bùng nổ các phòng tắm công cộng ở thập niên 80, 90 của thế kỷ trước, ngày nay, người Phần Lan ưa thích các phòng tắm ở nhà riêng. Quốc hội Phần Lan có phòng tắm riêng cho các nghị sĩ tranh cãi. Và tất cả các cơ quan đại diện ngoại giao và lãnh sự của Phần Lan trên toàn thế giới cũng có phòng tắm riêng. Cựu tổng thống Phần Lan và người được trao giải Nobel Hòa bình. Martti Ahtisaari tổ chức các cuộc họp ngoại giao trong các phòng tắm.
Trong Chiến tranh Lạnh, Urho Kekkonen, Tổng thống Phần Lan suốt 26 năm từ 1956-1982 đàm phán với các nhà ngoại giao của Liên Xô trong các phòng tắm tại nhà riêng. Ông tin rằng những thỏa thuận đều bình đẳng trong các phòng tắm hơi. Chuyện kể lại rằng vào sinh nhật lần thứ 60 vào năm 1960, ông Kekkonen đã mời Nikita Sergeyevich Khrushchyov là cựu Tổng bí thư Đảng Cộng sản Liên Xô tới tham dự.
Hai ông đã ở trong phòng tắm 5 giờ liền và ngay sau đó chính phủ Liên Xô. Đã đưa ra một thông cáo đồng ý hỗ trợ Phần Lan hợp tác với phương Tây. Dẫn đến việc Phần Lan được tham gia Hiệp hội mậu dịch tự do châu Âu trong năm 1971. Trở lại Liên Xô, Khrushchev đã bị nhà nước chỉ trích rằng một người cộng sản không nên đi trần truồng vào một phòng tắm với một nhà tư bản và phi xã hội chủ nghĩa.
Bảo tàng Tamminiemi ở Helsink
Hiện bảo tàng Tamminiemi ở Helsink được cho là bảo tàng dành riêng cho Kekkonen. Du khách thậm chí có thể tắm trong phòng tắm riêng làm bằng gỗ của ông với giá khoảng 10.800 USD.
Những người Phần Lan có tư tưởng truyền thống tự xây dựng những phòng tắm cho gia đình. Những phòng tắm hơi lý tưởng phải không mắc điện, mờ ảo, vì thế cần có một ngọn nến khi bước vào. Nó vừa đủ ẩm, thân thuộc và mềm mại.
“Sẽ không có Phần Lan nếu không có phòng tắm hơi. Đó là DNA của chúng tôi. Nếu ai đó muốn hiểu Phần Lan, trước hết họ phải hiểu về phòng tắm. Nếu không trải nghiệm, bạn chưa từng tới Phần Lan”, ông Jarmo Lehtola nói.
Nguồn: kenh14.vn
